سخن 165- نهی از جمع مال برای دنیای دیگران
وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ لاِبْنِهِ الْحَسَنِ عَلَيْهِ السَّلامُ: - يا بُنَىَّ، لاتُخَلِّفَنَّ
به فرزندش حسن علیه السّلام فرمود: پسرم! چزی از دنیا را
وَراءَكَ شَيْئاً مِنَ الدُّنْيا، فَاِنَّكَ تُخَلِّفُهُ لاَِحَدِ رَجُلَيْنِ:
برای بعد از خود مگذار، زیرا برای یکی از دو نفر خواهی گذاشت:
اِمّا رَجُلٌ عَمِلَ فيهِ بِطاعَةِ اللّهِ فَسَعِدَ بِما
یا کسی که مال را در طاعت خدا به مصرف خواهد رساند، پس او سعادتمند می شود به چیزی که تو
شَقيتَ بِهِ. وَ اِمّا رَجُلٌ عَمِلَ فيهِ بِمَعْصِيَةِ اللّهِ،
به خاطر آن بدبخت شده ای. یا کسی که آن را در معصیت حق خرج خواهد کرد،
فَشَقِىَ بِما جَمَعْتَ لَهُ، فَكُنْتَ عَوْناً لَهُ عَلى مَعْصِيَتِهِ.
پس زیانکار گشته ای به سبب آنچه برای او فراهم آوردی، و وی را بر معصیت خدا کمک کردی.
وَ لَيْسَ اَحَدُ هذَيْنِ حَقيقاً اَنْ تُؤْثِرَهُ عَلى نَفْسِكَ.
و هیچ کدام از این دو نفر شایسته نیستند که آنها را بر خود مقدّم بداری.
- وَ يُرْوَى هذَا الْكَلامُ عَلى وَجْه آخَرَ وَ هُوَ:-
این سخن به صورتی دیگر هم روایت شده و آن این است:
اَمّا بَعْدُ، فَاِنَّ الَّذى فى يَدِكَ مِنَ الدُّنْيا قَدْ كانَ لَهُ اَهْلٌ قَبْلَكَ،
اما بعد، آنچه از دنیا در اختیار توست پیش از تو مالکی داشته،
وَ هُوَ صائِرٌ اِلى اَهْل بَعْدَكَ، وَ اِنَّما اَنْتَ جامِعٌ لاَِحَدِ
و پس از تو به مالکی دیگر می رسد، و تو برای یکی از این دو نفر
رَجُلَيْنِ: رَجُل عَمِلَ فيما جَمَعْتَهُ بِطاعَةِ اللّهِ، فَسَعِدَ
جمع می کنی: کسی که با فراهم آورده ات به طاعت خدا برمی خیزد، پس خوشبخت گشته
بِما شَقيتَ بِهِ. اَوْ رَجُل عَمِلَ فيهِ بِمَعْصِيَةِ اللّهِ
به آنچه که تو به آن بدبخت شده ای، یا کسی که آن را در معصیت خدا خرج می نماید،
فَشَقِىَ بِما جَمَعْتَ لَهُ. وَ لَيْسَ اَحَدُ هذَيْنِ اَهْلاً اَنْ تُؤْثِرَهُ
پس زیانکار شده به آنچه که تو برای او جمع کردی. هیچ کدام از این دو نفر سزاوار نیستند
عَلى نَفْسِكَ، وَلا اَنْ تَحْمِلَ لَهُ عَلى ظَهْرِكَ. فَارْجُ لِمَنْ
که بر خود مقدم نمایی، و نه اینکه به خاطر او بر پشت خود بار گذاری. پس برای کسی که
مَضى رَحْمَةَ اللّهِ، وَ لِمَنْ بَقِىَ رِزْقَ اللّهِ.
از دنیا رفته رحمت خدا را، و برای آن که مانده رزق پروردگار را امیدوار باش.
