سخن 116- دل نبستن به دنیا
وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: - يااَيُّهَا النّاسُ، مَتاعُ الدُّنْيا حُطامٌ
و آن حضرت فرمود: ای مردم، کالای دنیا گیاهی است خشک و
مُوبِئٌ، فَتَجَنَّبُوا مَرْعاهُ، قُلْعَتُها اَحْظى مِنْ طُماْنينَتِها،
وباخیز، از چراگاه آن بپرهیزید، چه اینکه دل کندن از آن لذت بخش تر از اعتماد به آن است،
وَ بُلْغَتُها اَزْكى مِنْ ثَرْوَتِها، حُكِمَ عَلى مُكْثِر
و به اندازه برداشت کردن ازدنیا پاکیزه تر از اندوختن آن است، برآن که به افزون کردن
مِنْها بِالْفاقَةِ، وَ اُعينَ مَنْ غَنِىَ عَنْها بِالرّاحَةِ.
ثروت اقدام کند حکم به تهیدستی شده، وآن که درآن کوس بی نیازی زده به آسایشش کمک گشته.
وَ مَنْ راقَهُ زِبْرِجُها اَعْقَبَتْ ناظِرَيْهِ كَمَهاً. وَ مَنِ اسْتَشْعَرَ
آن را که زیور دنیا به شگفتی اندازد کوردلی از پی درآید، و آن که عشقش
الشَّغَفَ بِها مَلاََتْ ضَميرَهُ اَشْجاناً، لَهُنَّ رَقْصٌ عَلى
را به دل گیرد خاطرش را از اندوهها پر کند که برای آن اندوهها در
سُوَيْداءِ قَلْبِهِ، هَمٌّ يَشْغَلُهُ وَ غَمٌّ يَحْزُنُهُ، كَذلِكَ حَتّى
سویدای قلبش خلجان است، اندوهی مشغولش دارد، و غمی محزونش کند، چنین است تا
يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ فَيُلْقى بِالْفَضاءِ، مُنْقَطِعاً اَبْهَراهُ، هَيِّناً عَلَى
نَفَس گلوگیرش شود و او را به بیابان اندازند، در حالی که رگهای حیاتش قطع شده،
اللّهِ فَناؤُهُ، وَ عَلَى الاِْخْوانِ اِلْقاؤُهُ. وَ اِنَّما يَنْظُرُ الْمُؤْمِنُ اِلَى
نابود کردنش بر خدا، و انداختنش به گورستان برای دوستان آسان است. مؤمن با دیده
الدُّنْيا بِعَيْنِ الاِْعْتِبارِ، وَ يَقْتاتُ مِنْها بِبَطْنِ الاِْضْطِرارِ،
عبرت به دنیا می نگرد، و از آن از باب اضطرار به اندازه شکم برمی دارد،
وَ يَسْمَعُ فيها بِاُذُنِ الْمَقْتِ وَالاِْبْغاضِ. اِنْ قيلَ اَثْرى قيلَ
و وصف دنیا را به گوش خشم و دشمنی می شنود. اگر بگویند ثروتمند شد بعد از اندکی می گویند
اَكْدى، وَ اِنْ فُرِحَ لَهُ بِالْبَقاءِ حُزِنَ لَهُ بِالْفَناءِ.
به تهیدستی نشست، و اگر به بودنش شاد شوند به مرگش اندوهگین گردند.
هذا وَ لَمْ يَأْتِهِمْ يَوْمٌ فيهِ يُبْلِسُونَ!
این است وضع دنیا، وهنوز اهل دنیا را روزی که در آن نومید شوند نیامده!
